ΓΕΝΙΚΑ
Τι είναι ο καταρράκτης;
Ο καταρράκτης είναι μια πάθηση που επηρεάζει το φακό του ματιού. Ο φακός εστιάζει το φως στον αμφιβληστροειδή στο πίσω μέρος του ματιού, όπου καταγράφονται οι εικόνες. Επίσης, ρυθμίζει την εστίαση της εικόνας επιτρέποντάς μας να βλέπουμε καθαρά τόσο κοντά όσο και μακριά.
Ο φακός αποτελείται κυρίως από νερό και πρωτεΐνες. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες είναι τέτοια που ο φακός διατηρείται διαυγής και το φως περνά μέσα από αυτόν ανεμπόδιστα.
Με την ηλικία, συμβαίνει συχνά κάποιες πρωτεΐνες να συσσωρεύεται σε κάποιες περιοχές του φακού. Τότε, η περιοχή αυτή βαθμιαία θολώνει και η θόλωση αυτή ονομάζεται καταρράκτης. Με την πάροδο των ετών, ο καταρράκτης μπορεί να μεγαλώσει και δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την όραση.
Αρχικά, η ενίσχυση του φωτισμού ή η συνταγογράφηση της γυαλιών μπορεί να βοηθήσει να μετριαστεί η επίπτωση του καταρράκτη στην όραση.
Αν, όμως, η επίπτωση στην όραση προχωρήσει σε βαθμό που επηρεάζει ή εμποδίζει καθημερινές δραστηριότητες, τότε η αντιμετώπιση του καταρράκτη γίνεται χειρουργικά.
Η χειρουργική αποκατάσταση του καταρράκτη είναι μια ασφαλής και πολύ αποτελεσματική επέμβαση που επιτρέπει στους ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο να αποκτήσουν ξανά κανονική όραση και μια φυσιολογική ζωή!
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τι συμπτώματα έχει ο καταρράκτης;
Συνήθως, ο καταρράκτης αναπτύσσεται αργά και δε γίνεται άμεσα αντιληπτός. Βαθμιαία, όμως, επηρεάζει την όραση με συνέπεια ο/η ασθενής να καταλήξει να βλέπει σαν να κοιτά μέσα από ένα θολό τζάμι.
Συνήθως αναγνωρίζουμε ότι μπορεί να πάσχουμε από καταρράκτη όταν:
- έχουμε θολή όραση, σε ένα τμήμα του οπτικού πεδίου ή γενικευμένη
- δυσκολευόμαστε να δούμε τη νύχτα, ιδίως κατά την οδήγηση
- έχουμε ευαισθησία στο φως, ιδιαίτερα στην έντονη ηλιοφάνεια
- χρειαζόμαστε πιο έντονο φως για την ανάγνωση και άλλες δραστηριότητες
- βλέπουμε φωτεινή άλω γύρω από φώτα
- αλλοιώνεται η αντίληψή μας για τα χρώματα, καθώς τα βλέπουμε πιο μουντά
- βλέπουμε τα αντικείμενα διπλά όταν κλείνουμε το ένα μάτι
ΑΙΤΙΑ
Τι προκαλεί τον καταρράκτη;
Τα ακριβή αίτια του καταρράκτη δεν έχουν ακόμα εξακριβωθεί. Ωστόσο, στην πλειονότητά τους οι καταρράκτες σχετίζονται με την πρόοδο της ηλικίας. Πάνω από το 50% όσων έχουν ηλικία άνω των 65 ετών πάσχουν από καταρράκτη.
Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλοι τύποι καταρράκτη, οι οποίοι οφείλονται σε άλλες αιτίες, όπως:
- Δευτεροπαθής καταρράκτης, δηλαδή καταρράκτης που έχει προκληθεί έπειτα από χειρουργική επέμβαση για άλλες οφθαλμικές παθήσεις, όπως το γλαύκωμα, η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς ή ως συνέπεια άλλων γενικών προβλημάτων υγείας, όπως ο διαβήτης η χρόνια χρήση κορτικοστεροειδών φαρμάκων
- Τραυματικός καταρράκτης, ο οποίος προκαλεί από κάποιον τραυματισμό στα μάτια.
- Συγγενής καταρράκτης, δηλαδή καταρράκτης που εμφανίζεται από τη γέννηση ενός παιδιού ή αναπτύσσεται κατά την παιδική ηλικία, συχνά και στα δύο μάτια.
- Καταρράκτης ακτινοβολίας, ο οποίος προκαλείται ως συνέπεια της έκθεσης σε ορισμένους τύπους ακτινοβολίας.
Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καταρράκτη;
Οι παρακάτω παράγοντες ευνοούν την ανάπτυξη του καταρράκτη:
- Ηλικία
- Διαβήτης
- Τραυματισμοί στο μάτι
- Συχνή χρήση κορτικοστεροειδών
- Παρατεταμένη έκθεση στο ηλιακό φως ή σε ακτινοβολία
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Πώς γίνεται η διάγνωση του καταρράκτη;
Για τη διάγνωσή του καταρράκτη, είναι πιθανό να υποβληθείτε σε ένα παραδοσιακό τεστ οπτικής οξύτητας, καθώς και σε εξέταση με σχισμοειδή λυχνία. Η τελευταία επιτρέπει στον Οφθαλμίατρο να εξετάζει τις δομές στο μπροστινό τμήμα του οφθαλμού, υπό μεγέθυνση, και να εντοπίζει τυχόν ανωμαλίες.
Επίσης, μπορεί να υποβληθείτε σε βυθοσκοπηση, κατά την οποία ο Οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί σταγόνες για να διαστείλει την κόρη του ματιού, προκειμένου να διερευνήσει τις δομές στο πίσω μέρος του οφθαλμού (δηλαδή το φακό και τον αμφιβληστροειδή χιτώνα).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Πώς αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;
Σε πρώιμο στάδιο του καταρράκτη, η θολερότητα στην όραση αντιμετωπίζεται με τη συνταγογράφηση γυαλιών. Καθώς, όμως εξελίσσεται η νόσος και η όραση επιδεινώνεται, επηρεάζοντας την ανάγνωση ή την οδήγηση τη νύχτα, η μόνη αποτελεσματική θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση.
Η χειρουργική αντιμετώπιση του καταρράκτη αφορά στην αφαίρεση του θολωμένου πλέον φακού και την αντικατάστασή του με έναν καθαρό, τεχνητό φακό, που ονομάζεται ενδοφακός.
Το χειρουργείο καταρράκτη είναι μια από τις πιο κοινές οφθαλμολογικές επεμβάσεις και θεωρείται από τις ασφαλέστερες και πλέον αποτελεσματικές χειρουργικές διαδικασίες για τις παθήσεις του οφθαλμού. Τα ποσοστά επιτυχίας του εν λόγω χειρουργείου ξεπερνούν το 95% στα χέρια έμπειρων χειρουργών.
Πόσοι τύποι ενδοφακών υπάρχουν;
Υπάρχουν πολλά είδη ενδοφακών που χρησιμοποιούνται ανάλογα με την περίπτωση του/της κάθε ασθενή.
Μονοεστιακοί ενδοφακοί
Προσφέρουν καλή μακρινή όραση, όμως οι ασθενείς πρέπει να συνεχίσουν να φορούν γυαλιά για το διάβασμα.
Πολυεστιακοί ενδοφακοί
Οι πολυεστιακοί ενδοφακοί επιτρέπουν στους ασθενείς να βλέπουν κοντά και μακριά χωρίς γυαλιά μετά την επέμβαση για τη διόρθωση του καταρράκτη και διαθέτουν δυο σημεία εστίασης.
Οι πολυεστιακοί ενδοφακοί μπορούν να αποκαταστήσουν την οπτική λειτουργία και την ανεξαρτησία από γυαλιά μετά την εμφύτευσή τους. Συνοδεύονται δε από υψηλά επίπεδα ικανοποίησης των ασθενών λόγω της απαλλαγής από τη χρήση οποιονδήποτε γυαλιών.
Οι παράγοντες που συνδέονται με τη μετεγχειρητική επιτυχία της εμφύτευσης των φακών περιλαμβάνουν την προσεκτική επιλογή του ασθενούς, τη γνώση σχετικά με το σχεδιασμό των φακών και την οπτική τους απόδοση σε συνδυασμό με την κατάλληλη χειρουργική τεχνική και τη διαχείριση πιθανών επιπλοκών.
Οι πολυεστιακοί φακοί αναπτύχθηκαν για να ενισχύσουν τα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη, βελτιώνοντας και την κοντινή όραση παράλληλα με την μακρινή.
Τριεστιακοί ενδοφακοί
Οι Τριεστιακοί φακοί είναι οι πλέον εξελιγμένοι ενδοφακοί που διατίθενται σήμερα, παρέχοντας καθαρή όραση για κοντινές, ενδιάμεσες και μακρινές αποστάσεις, χωρίς κενά μεταξύ τους αφού διαθέτουν τρία σημεία εστίασης.
Έχουν σχεδιαστεί για να επιτρέπουν υψηλό βαθμό ανεξαρτησίας από γυαλιά για ασθενείς που έχουν πολλαπλές δραστηριότητες και επιθυμούν να μην έχουν εξάρτηση από οπτικά βοηθήματα.
Ειδικότερα, μελέτες έχουν δείξει ότι τα τριεστιακά μοντέλα είναι καλύτερα για εκείνους τους ασθενείς που απαιτούν και καλή ενδιάμεση όραση.
Ενδοφακοί εκτεταμένου βάθους εστίασης
Οι φακοί με εκτεταμένο βάθος εστίασης ενσωματώνουν μια νέα τεχνολογία που εμφανίστηκε για τη διόρθωση της ανάγκης για βελτιωμένη μακρινή αλλά και ενδιάμεση όραση δηλαδή της όρασης που χρειάζεται για τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Οι φακοί με εκτεταμένο βάθος εστίασης έχουν πλεονέκτημα στη δημιουργία ικανοποιητικής ενδιάμεσης όρασης σε σχέση με τους πολυεστιακούς ενδοφακούς, αλλά μειονεκτούν στην κοντινή όραση.
Τορικοί (αστιγματικοί) ενδοφακοί
Οι τορικοί ενδοφακοί απευθύνονται σε ασθενείς με καταρράκτη που έχουν μυωπία ή υπερμετρωπία συνδυασμένα με αστιγματισμό. Ο ιδανικός υποψήφιος για τορικούς φακούς ενδιαφέρεται για την ανεξαρτησία από οπτικά βοηθήματα για μια απόσταση (συνήθως μακριά). Θα πρέπει να καταστεί σαφές στον ασθενή ότι θα απαιτηθεί διόρθωση με γυαλιά για τις άλλες αποστάσεις (συνήθως κοντά και ενδιάμεσα).
Εάν έχετε καταρράκτη, αστιγματισμό και πρεσβυωπία και επιλέξετε ένα τυπικό μονοεστιακό ενδοφακό για χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, πιθανότατα θα χρειαστεί να φοράτε γυαλιά μετά το χειρουργείο για να διαβάζετε ή να βλέπετε κοντά.
Ωστόσο, αν εσείς και ο χειρουργός σας επιλέξετε έναν πολυεστιακό ενδοφακό, μπορείτε να απαλλαγείτε από τα γυαλιά και μετά την επέμβαση να βλέπετε καθαρά σε όλες τις αποστάσεις.
Ποια είναι η εξέλιξη μετά το χειρουργείο;
Μετά την επέμβαση για τη διόρθωση του καταρράκτη, η όραση αρχίζει να βελτιώνεται από την πρώτη στιγμή, ενώ απαιτούνται περίπου 4 εβδομάδες για γίνει η πλήρης αποκατάσταση της όρασης. Στην αρχή μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα υπερευαισθησίας στο φως στο εγχειρισμένο μάτι, για το λόγο αυτό χρειάζεται η χρήση γυαλιών ηλίου μετά το χειρουργείο
