ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

H φασματική οπτική τομογραφία συνοχής (Spectral Optical Coherence Tomography: S-OCT) αποτελεί τη νεότερη και ίσως σημαντικότερη μέθοδο απεικόνισης της ωχράς κηλίδας και του οπτικού νεύρου. Πρόκειται για μια υπερσύγχρονη τεχνολογία με την οποία και πραγματοποιείται λεπτομερής χαρτογράφηση των οπίσθιων δομών του ματιού.

Με την εξέταση OCT επιτυγχάνεται σε αληθινό χρόνο μια πλήρης τομογραφία τόσο της δομής όσο και της παθολογίας της πάσχουσας περιοχής (είναι εφικτό να διαγνωστούν περιπτώσεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπαθειας, ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, άλλων ωχροπαθειών, οπής ωχράς, κυστοειδούς οιδήματος της ωχράς, κεντρικής ορώδους χοριοειδοαμφιβληστροειδοπάθειας, γλαυκώματος κτλ.). Κατά τη διάρκεια της OCT πραγματοποιείται με σκανάρισμα του σημείου που επιθυμούμε να ελέγξουμε με ένα ειδικό laser.

Τα ευρήματα αναλύονται από το software του μηχανήματος και δημιουργείται μια εικόνα του σημείου που προβάλλεται στην οθόνη του. Η εικόνα αυτή αποτελεί μια οπτική τομή του σημείου που μας ενδιαφέρει, η οποία μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε με σχετική βεβαιότητα το είδος της βλάβης και να προσαρμόσουμε ανάλογα τη θεραπευτική μας πρακτική. Σημειώνεται πως η μέθοδος, πέρα από την διαγνωστική της αξία, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στην παρακολούθηση της εξέλιξης οφθαλμικών παθήσεων (follow-up) για την επιτυχία της θεραπείας, αλλά και τυχόν αλλαγές στην θεραπευτική αγωγή.

Η επανάσταση στη διερεύνηση των παθήσεων του βυθού του οφθαλμού. Δίνει μεγάλο αριθμό πληροφοριών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς τη χρήση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού. Έχει τη δυνατότητα να απεικονίσει τη ροή των έσω και έξω τριχοειδικών αγγείων του αμφιβληστροειδούς, σε αντίθεση με την κλασική φλουοροαγγειογραφία με σκιαγραφικό η οποία δεν απεικονίζει το έξω τριχοειδικό δίκτυο. Επίσης, μπορούν να απεικονιστούν μεμονωμένα οι διάφορες στοιβάδες του αμφιβληστροειδούς και του έσω χοριοειδούς και η αιμάτωσή τους, κάτι που παρέχει εξαιρετικές πληροφορίες για πλήθος παθήσεων του βυθού.

Η OCT–αγγειογραφία χωρίς σκιαγραφικό έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι της κλασικής φλουοραγγειογραφίας τόσο για τον ασθενή όσο και για τον οφθαλμίατρο.

• Είναι ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ εξέταση, χωρίς χρήση σκιαγραφικού και επομένως είναι ακίνδυνη για τον εξεταζόμενο αφού δεν υπάρχει κίνδυνος αλλεργικής αντίδρασης όπως στη φλουοροαγγειογραφία. Επίσης, μπορεί να εφαρμοστεί σε ασθενείς με καρδιαγγειακά ή νεφρολογικά νοσήματα.
• Δεν χρειάζεται παρουσία αναισθησιολόγου.
• Δεν χρειαζεται μυδρίαση.

Η OCT–αγγειογραφία έχει βρει εφαρμογή στη διάγνωση, μελέτη και παρακολούθηση πολλών αμφιβληστροειδικών παθήσεων όπως:

• Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας
• Φλεβικές αποφράξεις αμφιβληστροειδούς
• Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και διαβητικό οίδημα ωχράς
• Γλαύκωμα
• Ωχρικές τηλαγγειεκτασίες

Η εξέταση της οπτικής περιμετρίας (οπτικά πεδία) είναι η πλέον διαδεδομένη εξέταση της λειτουργικότητας του οπτικού νεύρου. Βασίζεται στην αναγνώριση ενός αριθμού φωτεινών ερεθισμάτων ποικίλων διαστάσεων, τα οποία προβάλλονται κατάλληλα από το διαγνωστικό σύστημα. Η εξέταση των οπτικών πεδίων είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη διάγνωση και παρακολούθηση του γλαυκώματος, αλλά και στη διερεύνηση νευρολογικών παθήσεων.

Η διαδικασία είναι εντελώς ανώδυνη και διαρκεί περίπου 15 λεπτά. Δεν απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία του ασθενούς (π.χ. σταγόνες). Η εξέταση στην πραγματικότητα μελετά όχι μόνο την κεντρική όραση (δηλαδή πόσο καλά βλέπουμε), αλλά την περιφερική όραση (δηλαδή πόσο καλά αντιλαμβανόμαστε τον περιβάλλοντα χώρο). Η περιφερική όραση είναι η πρώτη που επηρεάζεται στο γλαύκωμα, αλλά και σε άλλες παθήσεις του νευρικού συστήματος.

Η εξέταση της οπτικής περιμετρίας πραγματοποιείται σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, ξεχωριστά για τον κάθε οφθαλμό. Το κεφάλι του ασθενούς τοποθετείται σε ένα μηχάνημα με ένα μεγάλο άσπρο θόλο. Ο ασθενής κρατάει στο χέρι του ένα ειδικό κουμπί (joystick) το οποίο πατά κάθε φορά που στο θόλο του μηχανήματος παρουσιάζεται φωτεινός στόχος (ενώ εστιάζει σε συγκεκριμένο φωτεινό σημείο που βρίσκεται απέναντί του).

Ο εξεταζόμενος πρέπει να μην κινεί τον εξεταζόμενο οφθαλμό (να μην ψάχνει γύρω-γύρω τα φωτάκια που εμφανίζονται και να πατά το κουμπί μόνο όταν βλέπει φως στο περιφερικό οπτικό πεδίο του), διαφορετικά επηρεάζεται η αξιοπιστία της εξέτασης. Τα φωτάκια μπορεί να είναι δυνατά ή αδύναμα, σε διάφορα σημεία του χώρου και μερικά από αυτά ελέγχουν εάν είστε συγκεντρωμένοι. Το αποτέλεσμα βοηθά τον οφθαλμίατρο στη διάγνωση και παρακολούθηση της πάθησής σας.

Η παχυμετρία είναι μια ειδική εξέταση που μετρά το πάχος του κερατοειδούς χιτώνα. Παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην εκτίμηση του γλαυκώματος όσο και στην προ-εγχειρητική εξέταση των ασθενών που υποβάλλονται σε διαθλαστική χειρουργική επέμβαση με excimer λέιζερ.

Η παχυμετρία εκτελείται χρησιμοποιώντας ένα όργανο που ονομάζεται παχύμετρο. Το τελευταίο έρχεται σε επαφή με την επιφάνεια του κερατοειδούς και απαιτεί τοπική αναισθησία με σταγόνες. Η εξέταση διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα και είναι εντελώς ανώδυνη.

Παχυμετρία και γλαύκωμα

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι το κεντρικό πάχος του κερατοειδούς είναι ένας σημαντικός δείκτης για τη μελέτη του γλαυκώματος και άρα η παχυμετρία κρίνεται απαραίτητη για την μελέτη του. Ο συνδυασμός αυξημένης ενδοφθάλμιας πίεσης και λεπτού κερατοειδούς πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν στο πλάνο δράσης για την αντιμετώπιση του γλαυκώματος.

Παχυμετρία και διαθλαστική χειρουργική

Η παχυμετρία του κερατοειδούς είναι μια αναγκαία εξέταση στο πλαίσιο του προ-εγχειρητικού ελέγχου ενός ασθενούς που θα υποβληθεί σε διαθλαστική χειρουργική επέμβαση με λέιζερ excimer.

Το αποτέλεσμα της παχυμετρίας, σε συνδυασμό με το βαθμό του διαθλαστικού σφάλματος που πρέπει να διορθωθεί, καθώς και η μορφολογία του κερατοειδούς είναι αυτά που ουσιαστικά θα καθορίσουν την τελική επιλογή της τεχνικής που θα ακολουθηθεί κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Το πάχος του εναπομείναντος στρώματος του κερατοειδούς αποτελεί σημαντική παράμετρο για όλες τις επεμβάσεις διαθλαστικής χειρουργικής.